03.02.2021

Głowa wolna od ograniczeń

---

Wszystko zaczęło się w 2012 r. od wolontariatu w Berlinie…
Do Niemiec wyjechałam zaraz po maturze. Miała to być roczna przygoda, żeby podszkolić język, przeżyć coś nowego, poznać trochę inną kulturę i ludzi – jednak trwa już od 8 lat! Myśl o studiach przyszła mi do głowy po pół roku pobytu w Berlinie, kiedy z niemieckim szło mi coraz lepiej, miałam więcej znajomych, a w mieście czułam się coraz bardziej jak u siebie. Postanowiłam zaryzykować. Decydującym czynnikiem był kierunek, który chciałam studiować: nauki społeczne, czyli połączenie politologii i socjologii. W Polsce nie było takiej możliwości.

Jak wyglądała rekrutacja na studia?
Przebiegła dość sprawnie, ale trzeba się za nią zabrać zdecydowanie wcześniej. Ja dokumenty zaczęłam kompletować już w marcu. Rekrutacja wiąże się z kosztami: potrzebne jest tłumaczenie przysięgłe wszystkich świadectw, a za każda dodatkową uczelnię, na którą składa się dokumenty, uiszcza się opłatę. Na szczęście cały proces przebiega online, co jest dużym ułatwieniem. Dużą wadą jest za to czas oczekiwania na wyniki rekrutacji – ja informację o przyjęciu na studia dostałam dopiero w połowie sierpnia. Sama rekrutacja nie kończy się jednak na tym etapie. Do początku października trzeba dostarczyć pozostałe dokumenty takie jak np. zaświadczenie o ubezpieczeniu zdrowotnym (w Niemczech każdy musi być ubezpieczony) czy zaświadczenie o zameldowaniu w Berlinie, co może być trochę problematyczne. Dlatego warto przyjechać trochę wcześniej i dać sobie czas na załatwienie formalności.

Studiujesz po niemiecku. Jak określiłabyś swój poziom języka podczas pierwszych miesięcy roku akademickiego?
Pierwszy rok studiów był wyzwaniem. Mimo zdanego certyfikatu językowego na poziomie C2 pisanie pracy naukowej czy czytanie Arystotelesa w obcym języku kosztowało mnie wiele wysiłku. Standardem były też teksty po angielsku, który musieliśmy znać na poziomie minimum B2. Równoczesny kontakt z dwoma językami obcymi nie ułatwiał mi nauki. Z czasem było jednak coraz lepiej. Teraz z większym trudem przychodzi mi napisanie tekstu naukowego po polsku...

Czy niemieccy studenci kierunków humanistycznych martwią się o pracę?
Uważam, że w Berlinie istnieje wiele miejsc pracy dla humanistów, a zarobki w tej dziedzinie nie są dużo gorsze niż w innych branżach. Odnoszę też wrażenie, że niemieccy studenci są bardziej elastyczni. Przenosiny do innego miasta – na przykład z powodu zmiany pracy – nie stanowią dla nich większego problemu.

Wg Studentenwerk przeciętny student w Niemczech wydaje miesięcznie ok. 900 euro. Jak wygląda to u Ciebie?
900 euro to optymalna kwota. Ceny produktów spożywczych niewiele różnią się od tych w Polsce, ale dodatkowym wydatkiem jest ubezpieczenie zdrowotne, które obecnie wynosi prawie 100 euro miesięcznie. Najwięcej zależy od tego, ile płacimy za mieszkanie, bo tu ceny mogą być naprawdę różne: od 250 euro po nawet 700 euro za sam pokój.

Czy w Berlinie łatwo znaleźć lokum?
To nie lada wyzwanie! Standardem są castingi na współlokatorów. Studenci, teoretycznie, w korzystnej cenie mogą wynająć pokój w akademiku, ale najczęściej trzeba odstać swoje na liście oczekujących. Jednak warto próbować – akademiki w Berlinie maja naprawdę dobry standard. Każdy mieszkaniec ma własny, jednoosobowy pokój z łazienką. Odkąd mieszkam w Berlinie, obserwuję duży wzrost cen. Na szczęście w tym roku zapadła decyzja o zakazie podnoszenia czynszu na najbliższe kilka lat. Ja do tej pory miałam chyba szczęście, bo mieszkanie zawsze udawało mi się znaleźć dość szybko i, a za pokój nigdy nie płaciłam więcej niż 450 euro.

Co lubisz w niemieckim systemie edukacyjnym, a co Cię denerwuje?
Zaletą, a jednocześnie wadą studiów w Niemczech, jest bardzo duża swoboda w planowaniu przebiegu i długości trwania studiów. Każdy musi zdobyć odpowiednią liczbę punktów ECTS, ale to od nas samych zależy czy studia potrwają 5 czy 10 lat. To duże ułatwienie, jeśli ktoś pracuje, ale z drugiej strony ta wolność może też trochę demotywować. Studenci mają też sporą dowolność w układaniu sobie planu zajęć – to z kolei utrudnia integrację z innymi studentami. Każde seminarium ma się praktycznie z innymi osobami, co powoduje, ze trudno zbudować jakieś trwałe więzi. Za to – już bez żadnych „ale” – bardzo podoba mi się liczba zajęć na niemieckich uniwersytetach. Seminaria czy wykłady trwają 90 lub 120 minut, a przedmioty są stricte dopasowane do kierunku, który się studiuje Nie ma zajęć wf czy angielskiego, bo od każdego studenta wymaga się, żeby we własnym zakresie dbał o swój rozwój. Oczywiście uczelnie w tym pomagają: większość oferuje mnóstwo dodatkowych zajęć, takich jak kursy językowe, sportowe, coachingowe czy porady psychologiczne.

A co Cię zdziwiło, jeśli chodzi o studia w Niemczech?
Wśród moich znajomych nie spotkałam nikogo, kto w czasie studiów by nie pracował. Prawie nie zdarza się, że studentów utrzymują rodzice, ofert pracy dla studiujących nie brakuje i w każdej branży można znaleźć coś dla siebie. Drugim zaskoczeniem był wiek studentów – rzadko były to osoby zaraz po maturze. Większość licealistów, zanim rozpocznie studia, robi sobie rok przerwy i wyjeżdża np. na zagraniczny wolontariat.

Czy wśród Twoich znajomych jest więcej Niemców, Polaków czy też międzynarodowych studentów?
To barwna mieszanka ludzi z całego świata, typowa dla Berlina. Na początku mojego pobytu w Berlinie o wiele łatwiej było mi nawiązać kontakt z obcokrajowcami niż z samymi Niemcami. Musiało minąć trochę czasu, nim miałam wśród znajomych osoby niemieckiego pochodzenia – w dodatku często to ja musiałam się przełamać i zrobić pierwszy krok. Jednak teraz moimi najbliższymi znajomymi są Niemcy i Polacy. Wynika to pewnie z faktu, że angażuję się w działalność różnych polskich stowarzyszeń w Berlinie.

Czy wyjazd na studia za granicę oznaczał dla Ciebie rozluźnienie więzi z rodziną i znajomymi z Polski?
Przez to, że nie jestem na miejscu, wiele rzeczy mnie omija. Podczas tygodniowego pobytu w domu nie jestem w stanie nadrobić tych kilku, kilkunastu tygodni nieobecności. Na szczęście z rodziną mam cały czas bardzo dobry kontakt, wzajemnie się odwiedzamy, dzwonimy do siebie, dużo ułatwia internet. Jeśli chodzi o znajomych, to niektóre więzi się rozluźniły, ale myślę, że wynika to przede wszystkim z faktu, ze każdy z nas się zmienia, jest na innym etapie życia. To nie wina pobytu za granicą.

Gdzie widzisz siebie za 5 lat?
Studia i życie w Berlinie pokazały mi, że naprawdę nie ma rzeczy niemożliwych. Nie miałabym oporów, żeby zacząć żyć w innym mieście czy kraju. Myślę, że tego właśnie uczą takie doświadczenia: człowiek staje się bardziej mobilny, również w sensie psychicznym. Czuję się obywatelką świata, wiem, że wszędzie sobie poradzę, a w mojej głowie nie ma ograniczeń.

Olga Chlebicka, 26 lat
- studiuje nauki społeczne na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie,
- zdała polska maturę w liceum w Piekarach.

Rozmawiała Karolina Ludwikowska
Wywiad ukazał się w publikacji Eurodesk Studia bez granic.