Młodzież zagrożona ubóstwem
Mamy powody, by młodych ludzi, którzy właśnie kończą 30 lat, nazwać straconym pokoleniem – piszą autorzy projektu SP Young. Studenci i nauczyciele z czterech krajów przeanalizowali potrzeby i problemy młodych Europejczyków i na tej podstawie stworzyli program nauczania dla przyszłych pracowników socjalnych.
Młodzież stanowi około 14 procent mieszkańców Unii Europejskiej. Z danych Eurostatu wynika, że niemal co trzeci młody człowiek zagrożony jest ubóstwem i wykluczeniem. – Globalizacja, rozwój technologiczny, migracje, pandemia. Młodzież stoi przed większymi wyzwaniami i problemami niż kiedykolwiek w historii ludzkości – podkreśla dr hab. Krzysztof Sawicki z Uniwersytetu w Białymstoku (UwB).
Projekt „Social professions for supporting youth in a european solidarity context” ruszył w 2019 r. Z analiz prowadzonych od tamtej pory przez zespoły pod kierunkiem 23 nauczycieli akademickich z Polski, Litwy, Łotwy i Szwecji wynika, że większość europejskich krajów nieefektywnie wdraża politykę ograniczania bezrobocia młodzieży, stosując raczej krótkotrwałe projekty.
– Mamy coraz lepiej wykształconą młodzież, ale obserwujemy zjawisko deprecjacji dyplomów i pogorszenia sytuacji młodych ludzi o niskich kwalifikacjach. Rośnie ubóstwo pracujących – młodzi pracują, ale nie zarabiają na opłacenie czynszu i rachunków – wyjaśnia dr Sawicki.
Dr Linda Lill z Uniwersytetu w Malmö dodaje: – Przez wiele lat napędzaliśmy rozwój technologiczny, powtarzając, że to rozwiąże światowe problemy. Ale młodzi ludzie widzą, że automatyzacja przynosi też negatywne konsekwencje – ogranicza rynek pracy, a nadmiar technologii prowadzi do problemów natury psychicznej. Myślę, że generacja, która jest u władzy, ignoruje głos młodych ludzi. A ten projekt dał im prawo głosu – zaznacza dr Lill.
Jak więc młodzi ludzie mogą wpłynąć na sytuację swojej generacji? Działając lokalnie – włączając się w struktury organizacji pozarządowych, w lokalną politykę, młodzieżowe rady. – Partycypacja jest kluczem. Brak zaangażowania i krytycznego myślenia czyni z młodych osób nieświadomych niewolników ekonomii – podkreśla dr Sawicki.
– Mówi się, że młodzież jest przyszłością, ale dorośli nie informują nas o możliwościach, jakie dają rozmaite instytucje, stowarzyszenia i organizacje. Dopóki ktoś z nas sam nie zrobi głębokiego researchu, to nie wie, gdzie się zgłosić, by wykorzystać swój potencjał – zauważa Wiktoria Bartoszewska, studentka profilaktyki społecznej i resocjalizacji na Uniwersytecie Warszawskim (UW), uczestniczka projektu SP Young.
O odpowiedzialności dorosłych mówi także Aleksandra Jarosz z UW. Zgłosiła się do projektu, bo zamierza pracować z trudną młodzieżą. Podkreśla, że praca w międzynarodowych zespołach badawczych tylko utwierdziła ją w przekonaniu, jak ważne dla kondycji europejskiej młodzieży jest zapewnienie jej dobrostanu psychicznego. – Musimy skupić się na tym, by młody człowiek na początku dobrze czuł się ze sobą, znał swoje wartości, wiedział, do czego chce dążyć, miał poczucie bezpieczeństwa. Dopiero wtedy będzie w stanie budować przyszłość i strategie mądrej pomocy.
Palącą potrzebą młodych w Unii Europejskiej jest nowoczesna edukacja, szczególnie w zakresie przedsiębiorczości. Nawet w Szwecji, najbogatszym z krajów partnerskich projektu, rośnie ubóstwo młodych ludzi (szczególnie młodych rodzin). Analizy wskazują, że dzisiejsza młodzież wpadła w „błędne koło” – chce iść do pracy, ale nie może jej zdobyć przez brak doświadczenia, więc wykonuje inne, mniej płatne i nieprzyszłościowe zajęcia.
„Jakość edukacji formalnej jest niezwykle ważna, ale znaczenie edukacji nieformalnej, która pomaga młodym ludziom rozwijać swoje umiejętności językowe, społeczne i międzykulturowe, nie może być ignorowana” – piszą naukowcy w analizie porównawczej, stworzonej na potrzeby projektu. I przypominają, że rynek pracy ciągle się zmienia: „Młodzież powinna być szkolona do zawodów przyszłości, ale także nauczyć się tworzyć własne miejsca pracy, zamiast czekać, aż ktoś da im tę pracę”. – Młodzi często nie wiedzą, jakie mają szanse na rynku pracy. Brakuje im nawet informacji, jakie mogą wziąć kredyty – dodaje dr Krzysztof Sawicki z UwB. – Ten projekt otworzył nam – jako nauczycielom akademickim i studentom ze Skandynawii – oczy, jak wiele jest funduszy, z których możemy korzystać. Zamierzam zachęcać swoich studentów do działania i wnioskowania o finansowanie ich rozmaitych inicjatyw – mówi dr Linda Lill ze Szwecji.
Opierając się na wynikach analiz i koncepcji pozytywnego rozwoju młodzieży (Positive Youth Development), autorzy projektu stworzyli program edukacji osób pracujących z młodzieżą (na poziomie studiów licencjackich).
– Na podstawie podręcznika i antologii tekstów studenci analizują politykę na rzecz młodzieży, rekomendacje Unii Europejskiej w zakresie wzmacniania dobrostanu młodego pokolenia, polityki społecznej, ale także przeciwdziałania ubóstwu. Uczą się również o wykorzystywaniu środowisk lokalnych do rozwiązywania problemów społecznych, o współczesnych zagrożeniach ryzykownych czy promowaniu zachowań prozdrowotnych – wyjaśnia dr Sawicki. Autorski program edukacji wdrażają już uczelnie partnerskie na kierunkach: praca socjalna, pedagogika (resocjalizacyjna, opiekuńcza), kryminologia, edukacja zdrowotna. Dr Krzysztof Sawicki podsumowuje: – Zaangażowaliśmy w projekt i zaprosiliśmy do Polski na letnią szkołę pięćdziesięcioro studentów. Oni będą kiedyś urzędnikami. Wierzę, że będą pracowali świadomie, w dodatku wsparci doświadczeniem międzynarodowym. Mają już wiedzę, teraz jeszcze poszerzają horyzonty.
Projekt „Social professions for supporting youth in a european solidarity context” realizowany był w ramach programu Erasmus w sektorze Szkolnictwo wyższe (Akcja 2. Partnerstwa na rzecz współpracy). Partnerzy projektu: Uniwersytet w Białymstoku (Polska), Uniwersytet Warszawski (Polska), Uniwersytet w Kłajpedzie (Litwa), Łotewska Akademia Chrześcijańska w Jurmali (Łotwa), Uniwersytet w Malmö (Szwecja). Czas trwania: październik 2019 – sierpień 2022. Kwota dofinansowania: 228 157 euro.
Zainteresował Cię ten tekst?
Przejrzyj pełne wydanie Europy dla Aktywnych 2/2022