Słowenia: lider z zadyszką
Słowenia jako pierwszy kraj zza dawnej Żelaznej Kurtyny weszła do strefy euro. Zrobiła to to już w 2007 r., przez co kryzys, który wybuchł rok później, miał w tym kraju przebieg nieco inny niż w Polsce. Kraj wpadł w recesję, a bezrobocie mocno wzrosło. W ostatnich latach miejscowa gospodarka wychodzi jednak z dołka, choć sytuacja na rynku pracy wciąż nie jest różowa.
Najważniejsze formalności
Meldunek. Niezależnie od celu i planowanej długości pobytu, musisz zgłosić się na posterunek policji w ciągu trzech dni od daty wjazdu. Jeśli zamieszkałeś w hotelu, pensjonacie lub akademiku – obowiązek ten spoczywa na jego administracji.
Legalizacja pobytu powyżej trzech miesięcy. Jeżeli zamierzasz pobyć w Słowenii dłużej niż 90 dni, powinieneś zgłosić się do lokalnego urzędu, będącego odpowiednikiem urzędu wojewódzkiego, po potwierdzenie prawa pobytu. Urzędnikom trzeba będzie przedstawić: dowód tożsamości, fotografie, dowód ubezpieczenia zdrowotnego (np. EKUZ) oraz – jeśli jeszcze nie znalazłeś pracy – oświadczenie o posiadaniu wystarczających środków finansowych lub rozpoczęciu studiów. Jeśli udało ci się zdobyć pracę, pozwolenie na pobyt dostaniesz bez problemu.
Formalności przy podejmowaniu pracy. Szukając etatu, możesz skorzystać z pomocy słoweńskiego Urzędu ds. Zatrudnienia
– wystarczy, że prześlesz mu swoje CV, wypełniając internetowy
formularz, a Urząd udostępni twoją ofertę potencjalnym pracodawcom.
Umowa o pracę musi zostać zawarta w formie pisemnej, na czas
nieokreślony lub określony (o ile spełnione są ustawowe warunki).
Pracodawca ma obowiązek zgłoszenia cię do systemu ubezpieczeń
(zdrowotne, emerytalne, inwalidzkie, od bezrobocia) w ciągu 8 dni od
podjęcia przez ciebie zatrudnienia. Pracodawca musi także przedstawić ci
kserokopię tego zgłoszenia.
Prawodawstwo słoweńskie przewiduje także inne rodzaje zatrudnienia –
umowy cywilnoprawne (zlecenie, o dzieło) oraz pracę na podstawie
skierowania ze spółdzielni studenckiej.
Warunki pracy
Godziny pracy. Obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy – codziennie z półgodzinną przerwą na posiłek. W dodatku, co rzadkie w Europie, przerwa jest płatna – wlicza się ją do czasu pracy. Jeżeli jednak ktoś pracuje w warunkach niebezpiecznych dla zdrowia, jego tygodniowy czas pracy jest skrócony do 36 godzin. Nadgodziny nie mogą przekroczyć 8 godzin tygodniowo (20 w miesiącu, 170 w roku).
Urlop. Każdemu pracownikowi przysługuje
czterotygodniowy urlop, bez względu na to, czy jest zatrudniony w
pełnym, czy niepełnym wymiarze godzin. Osoby starsze (+50) oraz te,
które pracują na bardzo wymagających stanowiskach, mają prawo do
dodatkowych dni urlopu. Prawo do urlopu wypoczynkowego nabywa się po 6
miesiącach ciągłego zatrudnienia.
Kobieta ma obowiązek wziąć urlop macierzyński na 28 dni przed datą
porodu. Urlop ten w sumie trwa 105 dni. Więcej informacji na stronie
internetowej Ministerstwa Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej.
Podatki. Obowiązuje system progresywny. Słoweńcy
płacą 16, 27, 41 lub 50 proc. podatku, przy czym progi dochodowe wynoszą
odpowiednio: do 8021 euro, od 8022 do 18960 euro, od 18961 do 70907
euro oraz powyżej 70907 euro rocznie. Osoby fizyczne mają obowiązek
złożyć zeznanie do 31 marca.
Stawka CIT wynosi 17 proc., a VAT 20 proc. i 8,5 proc. (stawka obniżona).
Zasiłek dla bezrobotnych. Bezrobotny w Słowenii musi
być osobą niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej, zdolną
i gotową do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy
obowiązującym w danym zawodzie lub służbie, nie uczącą się w szkole (z
wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie wieczorowym
albo zaocznym), zarejestrowaną we właściwym dla miejsca zameldowania
rejonowym Urzędzie ds. Zatrudnienia oraz poszukującą zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej.
Zasiłek dla bezrobotnych przysługuje osobom, które przepracowały co
najmniej 12 z ostatnich 18 miesięcy przed zgłoszeniem się do Urzędu ds.
Zatrudnienia. Zasiłek można otrzymywać od 3 do 24 miesięcy – w
zależności od stażu pracy i wieku bezrobotnego.
Bilans zysków i strat
Ile można zarobić...
Na początku 2015 r. płaca minimalna w Słowenii wynosiła aż 791 euro,
czyli 3322 złote miesięcznie (przy kursie 1 euro=4,2 zł) To nie tylko
prawie dwukrotnie więcej niż w Polsce, ale także więcej niż w
Portugalii, na Malcie czy w Hiszpanii.
Również średnie płace robią wrażenie, biorąc pod uwagę, że mówimy o
kraju dawnego bloku wschodniego. Według słoweńskiego urzędu
statystycznego, w maju 2015 r. średnie pensja brutto wynosiła 1528 euro,
a netto 997 euro. Innymi słowy – przeciętny Słoweniec dostaje na rękę
tyle, ile Polak ma brutto. Najlepiej wynagradzani są lekarze,
inżynierowie i specjaliści od sieci komputerowych, najsłabiej zarabiają
budowlańcy i sprzątaczki.
...a ile wydać.
Koszty życia są wyższe niż w Polsce. Kawalerka w Lublanie kosztuje
miesięcznie 350-400 euro, mieszkanie dwupokojowe – ok. 650 euro, sam
pokój - zwykle od 110 do 190 euro. Do tej kwoty doliczyć trzeba tzw.
liczniki, czyli wydatki na energię, telefon czy wodę (ok. 80 euro).
Stosunkowo drogie jest też wyżywienie – według Eurostatu, w 2014 r. ceny
żywności i napojów niealkoholowych w Słowenii nie różniły się od
średnich cen w całej UE. Dla porównania – w Polsce ceny stanowiły 68
proc. unijnych. Za chleb zapłacisz 1,4-1,8 euro (czyli ok. 7-8
złotych!), piwo w sklepach kosztuje 70-80 eurocentów, sok 0,7 litra 1,25
euro, a pół kilo sera 2,5-2,9 euro.
Na swoim - czyli jak założyć firmę
Własna działalność. Jako obywatel Unii Europejskiej masz prawo swobodnie prowadzić w Słowenii działalność biznesową. Osoba fizyczna rozpoczynająca działalność musi zarejestrować się w urzędzie podatkowym, gdzie otrzyma swój indywidualny numer. Opłata za rejestrację wynosi 25 euro.
Spółki. Jako początkujący biznesmen masz do wyboru:
spółkę komandytową, jawną, akcyjną, komandytowo-akcyjną, cichą oraz z
ograniczoną odpowiedzialnością. Uruchamiając działalność, musisz
opracować umowę spółki, znaleźć siedzibę, potwierdzić umowę u notariusza
(kosztuje to ok. 250 euro) i założyć konto w banku. Rejestracji
dokonuje się w sądzie na podstawie dokumentów w jęz. słoweńskim.
Następnie konieczne jest odwiedzenie słoweńskiego urzędu statystycznego (w ciągu 5 dni od rejestracji w sądzie) – gdzie uzyskuje się numer identyfikacyjny (odpowiednik REGON) – oraz urzędu podatkowego (w ciągu 8 dni). Słoweński GUS przesyła informację o zarejestrowaniu twojej firmy do Izby Gospodarczej Słowenii, której automatycznie zostajesz członkiem. Urząd Skarbowy z kolei przydziela ci słoweński odpowiednik numeru NIP (davcne stevilke).
Procedurę kończy otwarcie rachunku w Funduszu Emerytalnym, do którego
będziesz musiał – jako pracodawca – wpłacać składki ubezpieczeniowe.
Rejestrując spółkę, przygotuj się na serię różnorodnych opłat i
opieszałość miejscowych sądu. Znaczek skarbowy na wpis spółki akcyjnej
kosztuje 1200 euro, spółki z o.o. 550 euro, a oddziału 120 euro (dane
EURES, 2014 r.). Czas wpisu do rejestru jest w Słowenii bardzo długi -
trwa od 1,5 do 4 miesięcy.
Poszukiwany/poszukiwana
O pracę w Słowenii nie jest łatwo. To niespełna dwumilionowy kraj –
rynek pracy jest więc stosunkowo niewielki. Stopa bezrobocia
rejestrowanego w czerwcu 2015 r. wynosiła 12,3 proc., była więc aż o
połowę wyższa niż cztery lata wcześniej. Wśród zawodów deficytowych
wymieniani są: pracownicy budownictwa, inżynierowie, stolarze, kelnerzy,
szklarze, malarze, położne, fizykoterapeuci, lekarze, lekarze
stomatolodzy oraz nauczyciele przedmiotów ścisłych.
W sezonie najwięcej pracy jest przy obsłudze turystów – w handlu,
hotelach i gastronomii. Pracy można też szukać w budownictwie,
transporcie i przetwórstwie rybnym.
Praca dla małolata
Umowę o pracę mogą zawierać osoby, które ukończyły 15 lat. Niepełnoletni pracownicy są jednak objęci specjalną ochroną – nie można ich np. zatrudniać pod wodą i pod ziemią oraz w warunkach szkodliwych dla zdrowia (np. przy substancjach toksycznych).
Ciekawostki
→ W Słowenii nie ma możliwości wspólnego rozliczania się małżonków czy członków rodziny.
→ Liczba obcokrajowców, pracujących w Słowenii, sięga 40 tysięcy – to 5 proc. wszystkich zatrudnionych w tym kraju
Info w sieci
Ambasada RP w Słowenii
Ambasada Słowenii w Polsce
Ministerstwo Pracy, Rodziny, Spraw Społecznych i Równych Szans
Broszura Eures Polska nt. Słowenii
Oferty pracy
www.zaposlitev.net/delo.php
www.mojedelo.com
Data utworzenia: